Vraag en antwoord
Mag een toezichthouder zomaar mijn huis betreden?
Mag een toezichthouder zomaar mijn woning betreden? Welke regels gelden met betrekking tot het betreden van plaatsen door een toezichthouder? Mag de toezichthouder zomaar in de keukenlade snuffelen? Moet ik de toezichthouder überhaupt toelaten in mijn woning? Op deze vragen zochten onze adviseurs het antwoord.
Het betreden van plaatsen: artikel 5:15 Algemene wet bestuursrecht (Awb)
Om te weten of een toezichthouder zomaar een huis mag betreden, kijken we naar de Algemene wet bestuursrecht (hierna: Awb) artikel 5:15. Hieruit blijkt dat een toezichthouder ‘elke plaats’ mag betreden.
Is de toezichthouder binnen, dan mag hij niet de betreden ruimte doorzoeken (zoals bijvoorbeeld het openen van lades en kasten e.d.). De toezichthouder mag wel ‘zoekend rond kijken’. Dat betekent kortweg dat de toezichthouder (bij wijze van spreken) ‘met de handen op de rug’ de woning mag doorzoeken (ECLI:NL:PHR:2018:126).
Is het binnentreden dan wel redelijk ÉN noodzakelijk?
Een belangrijke beperking van de bevoegdheid van toezichthouders om binnen te treden vinden we in Artikel 5:13 van de Awb. De toezichthouder mag dit alleen als dat redelijkerwijs noodzakelijk is voor het vervullen van zijn taak. De bevoegdheid om binnen te treden mag de toezichthouder niet zomaar inzetten om een andere wettelijke taak te vervullen. De vereisten redelijkheid en noodzakelijkheid zijn erg casuïstisch, maar de drempel is vrij laag.
Bij woningen (en onder omstandigheden ook voor rechtspersonen, EHRM 16 APRIL 2002, DEQ AB 2002,277) geldt het recht op respect voor domicile op grond van artikel 8 EVRM. Het huisrecht is daarnaast een recht dat voortvloeit uit de Grondwet (artikel 12 Grondwet). Alleen als dit uit de wet voortvloeit mag daarop een inbreuk worden gemaakt.
Met woning wordt bedoeld: een plaats waar het privéleven van een persoon zich afspeelt. Dat kan verschillende vormen hebben, zoals bijvoorbeeld een woonhuis, een kraakpand, een caravan of een hutje op de hei. Het belangrijkste criterium is dat er daadwerkelijk iemand woont.
Artikel 5:15 Awb biedt niet de bevoegdheid om een woning zonder toestemming van de bewoner binnen te treden. Wanneer de bewoner geen toestemming aan de toezichthouder geeft om de woning binnen te treden dan is er een machtiging tot binnentreden vereist op grond van de Algemene wet op het binnentreden. Deze machtiging kan alleen worden gegeven voor zover een wettelijke bevoegdheid tot binnentreden bestaat zonder de toestemming van de bewoner (zoals in artikel 5.13 van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht, Wabo).
Interesse? Neem contact op en ik kom graag een keer praten.
Ellen de Jonge
Business unit director
Wat heeft een toezichthouder nou precies nodig om een woning te betreden?
De toezichthouder krijgt bij het binnentreden van een woning te maken met de Algemene wet op het binnentreden. Uit deze wet vloeien een aantal vereisten waaraan moet worden voldaan, namelijk:
- De toezichthouder moet zich legitimeren en het doel van het binnentreden melden aan de bewoner (artikel 1, eerste lid, van de Algemene wet op het binnentreden); en
- De toezichthouder moet een machtiging hebben als hij geen toestemming van de bewoner heeft (artikel 2, tweede lid, van de Algemene wet op het binnentreden).
Op grond van artikel 1, derde lid, van de Algemene wet op het binnentreden gelden bovengenoemde vereisten echter niet in geval van noodsituaties. De toezichthouder kan in dergelijke situaties binnentreden zonder aan deze vereisten te voldoen.
Naar verwachting treedt de Omgevingswet op 1 juli 2022 in werking. Het is de bedoeling dat deze wet de (bestaande) regels bundelt en het huidige systeem vereenvoudigt voor wat betreft ruimtelijke projecten. Na inwerkingtreding van de Omgevingswet (artikel 18.7) ontstaat een ruime betredingsbevoegdheid voor wat betreft woningen.
Een krachtens artikel 18.6 aangewezen toezichthouder is bevoegd met medeneming van de benodigde apparatuur een woning te betreden zonder toestemming van de bewoner, voor zover deze bevoegdheid in het besluit tot aanwijzing is toegekend (artikel 18.7 van de Omgevingswet). Dit betekent dat deze bevoegdheid door middel van een aanwijzingsbesluit aan de toezichthouder kan worden verleend.
Samengevat betekent dat door deze toekomstige wijziging het binnentreden van een woning voor de toezichthouder gemakkelijker zal zijn. Daarnaast scheelt een aanwijzing vooraf administratief gezien veel tijd.
Heeft u zelf een probleem dat u aan een jurist wil voorleggen?
Ruimte in Advies staat voor u klaar! Onze specialisten gaan graag met u in gesprek over eventuele mogelijkheden en oplossingen. Voor meer informatie kunt u geheel vrijblijvend contact met ons opnemen.
