Zorgplicht bij thuiswerken

Legal

Fysiotherapeuten zien steeds meer fysieke klachten door thuiswerken en veel mensen hebben het mentaal moeilijk doordat ze de sociale interactie van kantoor missen. Thuiswerken is niet voor iedereen een feest. Tot waar reiken de zorg en de verplichtingen van de werkgever?

	Waarom werkgeluk veel meer is dan alleen een nice-to-have.
	Wat houdt de zorgplicht in voor een werkgever?
	Hoe wordt de zorgplicht geïnterpreteerd in een thuiswerksituatie?
	Wat kan je praktisch doen om de situatie morgen al te verbeteren.

Mensen die gelukkig zijn met hun werk, zijn productief, creatief en vaak een stuk efficiënter. Werkgevers zijn zich er ondertussen van bewust dat de zogenaamde Employee Experience ook een belangrijke factor is voor zakelijk succes. Werkgeluk is dus veel meer dan een nice-to-have.

Verder dan een goede bureaustoel

Werkgevers doen er over het algemeen veel aan om de juiste randvoorwaarden te creëren voor gelukkige werknemers. Daarbij komt voor de werkgever ook nog de wettelijke verplichting om goed voor de werknemer te zorgen. Deze zogenaamde zorgplicht gaat verder dan alleen zorgen voor een goede bureaustoel om rugklachten te voorkomen - er ligt ook een verplichting voor het mentale welzijn.

Maar hoe creëer je een goede Employee Experience als mensen thuiswerken? Een belangrijke vraag, want ook in deze situatie moeten werkgevers voldoen aan de wettelijke zorgplicht.

Ook voor de lange termijn

Vanaf maart 2020 is thuiswerken voor de meeste werknemers de norm geworden. Gedwongen door de coronamaatregelen, maar uiteindelijk ook gemotiveerd door het gemak wat daarbij door veel mensen wordt ondervonden. Of het thuiswerken nu verplicht is, of niet: ook op de lange termijn zal een deel van de beroepsbevolking af en toe blijven thuiswerken. Denk daarom goed na over jouw zorgplicht als werkgever in de thuiswerkomgeving.

Wat zijn de risico’s van thuiswerken?

Er zit een fysiek nadeel aan het ver geëvolueerde kenniswerken van nu. Als toetsenbordridders zitten we de hele dag en dat kan vergaande gevolgen hebben. Een ergonomische werkplek is zeker geen overbodige luxe om ziekteverzuim door bijvoorbeeld rug- en RSI-klachten te voorkomen. De meeste kantoren zijn hier op ingericht, maar bij de thuiswerkplek is dit nog niet altijd het geval.

Ook de mentale belasting is in de thuiswerksituatie heel anders. Het scheelt natuurlijk dat mensen geen reistijd en files meer hebben. Ze ervaren daardoor wat minder tijdsdruk. Ook het gevoel van vrijheid of zelfstandigheid is in de thuiswerksituatie vaak veel groter. Allemaal zaken waardoor mensen zich meer ontspannen kunnen voelen.

En toch is thuiswerken niet alleen maar prettig.

Mensen kunnen in de thuissituatie makkelijker overbelast raken. De scheiding tussen werk en privé is bijvoorbeeld veel lastiger te maken. Overwerken gaat soms ongemerkt en de afzondering van collega’s kan leiden tot miscommunicatie en zelfs gevoelens van eenzaamheid en isolatie. Al dit soort zaken maken dat werknemers in de thuissituatie juist meer kwetsbaar zijn voor mentale klachten zoals een burn-out.

Wie is verantwoordelijk voor de thuiswerksituatie?

Hoewel werkgevers de privésfeer van werknemers respecteren, ligt er nu toch een verantwoordelijkheid achter de voordeur. De arbeidsplaats is uitgebreid van (vooral) kantoor naar thuis. Daarmee is de zorgplicht ook van toepassing bij thuiswerken.

Van de werkgever wordt verwacht dat de nodige maatregelen worden genomen om te voorkomen dat de werknemer klachten ontwikkelt in de uitvoering van de werkzaamheden. Meestal heeft de werkgever geen zeggenschap over de inrichting en de veiligheid van de thuiswerkplek, dus er kan beargumenteerd worden of dit wel onder de zorgplicht valt. Maar, van een werkgever kan wel degelijk het één en ander worden verlangd.

Wanneer en hoe is de werkgever aansprakelijk?

Omdat werkgeluk een belangrijk onderdeel is van het zakelijke succes van een bedrijf, zorgt een werkgever vaak ‘automatisch’ zo goed mogelijk voor de werknemer. Dan nog is het goed om te checken of je als werkgever ook in de thuiswerksituatie voldoet aan de wettelijke verplichtingen. Als een werknemer schade heeft opgelopen, hoeft hij of zij daarvoor alleen maar aan te tonen dat dit is gebeurd tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden. Op basis van dat bewijs kan de werkgever aansprakelijk worden gesteld.

De zorgplicht

Een werkgever is op grond van artikel 7:658 BW verplicht om maatregelen te nemen en aanwijzingen te geven die redelijkerwijs nodig zijn om te voorkomen dat een werknemer schade lijdt bij het uitvoeren van de werkzaamheden. Dit valt allemaal onder de ‘zorgplicht’ van de werknemer.

Kort gezegd heeft deze zorgplicht één doel: een veilige en gezonde werkomgeving scheppen. In de praktijk betekent dit voor de werkgever het volgende:

Duidelijke en goede instructies geven aan werknemers.
Toezien op de naleving van de instructies hiervan.

Als een werknemer schade heeft opgelopen, hoeft hij of zij daarvoor alleen maar aan te tonen dat dit is gebeurd tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden. Op basis van dat bewijs kan de werkgever aansprakelijk worden gesteld.

In deze situatie wil (en moet) je als werkgever aantonen dat alles is gedaan om deze schade te voorkomen. Dan is er aan de zorgplicht voldaan en is de werkgever niet aansprakelijk.

Wat kan van een werkgever worden verlangd in praktische zin?

Allemaal handige feiten en regels, maar hoe realiseer je ‘fysiek en mentaal welzijn’ in de praktijk? En dan ook nog op een manier dat je de privacy en autonomie van je werknemer niet in de weg staat.

Geef mensen (werk)ruimte
Een tijdje werken aan de eettafel gaat vaak nog wel. Maar ook de meest fitte thuiswerker zal dit op een gegeven moment moeten ontberen en fysiek ongemak ervaren.
Stel daarom goed meubilair beschikbaar. Of geef mensen een budget waarmee zij zelf de spullen kunnen inkopen die nodig zijn voor een gezonde thuiswerkplek.

Mentale krachttraining
Het mentale welzijn lijkt voor veel werkgevers lastiger te waarborgen. Toch zijn ook daarvoor concrete oplossingen. Door bijvoorbeeld meer tijd en aandacht te besteden aan de thuiswerkers en hun mentale belastbaarheid kun je dit trainen.

Las voor iedere werknemer bijvoorbeeld een wekelijks gesprek in met de leidinggevende. Zo houd je vinger aan de pols van het mentale welzijn en kan er tijdig worden bijgestuurd. Maar ook digitale borrels of een gezamenlijke wandelchallenge kunnen helpen het moraal in het team hoog te houden. Daarbij kunnen gespecialiseerde thuiswerkcoaches vaak snel helpen met bewezen tips & tricks.

Doe de zelfcheck en ga aan de slag

Voor nu is het eerst belangrijk om te checken of je als werkgever voldoende aan de zorgplicht voldoet. Dat is natuurlijk breed te interpreteren, maar hoe gelukkiger de werknemer hoe beter je bedrijfsresultaat. Goed zorgen voor werknemers is dus (misschien wel meer dan ooit) cruciaal, ook in de thuiswerksituatie.

Heb je nog meer vragen over werkgeversaansprakelijkheid en of een geschikte aanpak, neem dan gerust contact op met Jasmina Isakovic van ons focusteam Aansprakelijkheid op 06 1063 0535. We kijken graag met je mee en kunnen helpen waar nodig. Zo biedt 2021 ook op het werk de potentie voor een gelukkig nieuwjaar.