Bewustwording van een team
In mijn vorig blog besprak ik de start van een groepstraject van een afdeling die wil werken aan...
Onlangs begeleidde ik een afdeling die wil werken aan een betere samenwerking met elkaar en meer openheid naar elkaar. Ze wilde één team worden. Een mooi vraagstuk om op te pakken, maar niet altijd even makkelijk. Ik start dergelijke trajecten altijd met een ijkingssessie: waar staan we als groep en waar willen we naartoe? Deze ijkingssessie is de start van een groepstraject en kenmerkt zich door de 3 stappen inzicht, bewustwording en groeps- & individuele vraag. In het eerste onderdeel inzicht loop ik met de groep door de verschillende 'levensfasen' richting een team.
“Een team is meer dan een optelsom van onafhankelijke individuen. Samenwerking komt het beste van de grond met onafhankelijke mensen die weten waar ze individueel voor staan. Wederzijdse verbondenheid betekent dan een keuze voor wat ook wel inter-afhankelijkheid wordt genoemd.”
Frans Koemans
De groei naar interafhankelijkheid kenmerkt zich door de groei die een ieder van ons doormaakt in zijn of haar leven. Van zuigeling naar puber, naar volwassene en naar partner.
Afhankelijkheid (zuigeling/afwachter)
Kinderen zijn, zeker in de vroegste kinderjaren, fysiek en psychologisch afhankelijk van hun omgeving. Ze vragen meer dan ze geven en hebben een overconcentratie op het eigenbelang. Afhankelijke volwassenen realiseren zich de keuzemogelijkheden die ze hebben niet. Zij:
- Maken zich ondergeschikt aan de situatie en in hun beleving wordt hen veel aangedaan;
- Doen wat er verwacht wordt, ongeacht persoonlijke opinies, waarden en normen;
- Zijn overgevoelig voor machtsverhoudingen.
Tegenafhankelijkheid (puber/opposant)
Wegbewegen van afhankelijkheid gaat vaak gepaard met een sterke reactie tegen de mensen die ons er zo lang ondergehouden hebben. Denk maar aan pubers die hun ouders nodig hebben als een soort 'krabpaal'. In het wegbewegen:
- Zoeken wij naar erkenning van onze eigenheid door ons af te zetten;
- Hebben we de ander nodig, maar nu om ons tegen hen af te zetten;
- Zijn we onzekerheden en twijfels aan het overschreeuwen.
Onafhankelijkheid (volwassene/collega)
Eenmaal volwassen zien wij onszelf als onafhankelijke, verantwoordelijke individuen die zelf richting en sturing aan hun leven kunnen geven. Kenmerkend hiervoor is:
- De zelfacceptatie en acceptatie van anderen. Ook van diegenen die ons in voorgaande ontwikkelingsstadia een moeilijke tijd bezorgd hebben;
- Leven en werken op basis van gelijkwaardigheid en competenties;
- Jezelf kennen, op waarde schatten en verder ontwikkelen.
Inter-afhankelijheid (partner/teamlid)
Het is niet voldoende dat wij alleen onze eigen boontjes doppen. Het wordt steeds duidelijker dat alles met elkaar verbonden is en dat samenwerking ons brengt tot het benutten van eigen en andermans kwaliteiten. We realiseren ons dat:
- Een team meer is dan een optelsom van onafhankelijke individuen;
- Wederzijdse verbondenheid de keuze is voor (inter-)afhankelijkheid;
- Inter-afhankelijkheid gefundeerd is op gelijkwaardigheid, openheid en samen delen;
- Een team bestaat uit onafhankelijke mensen die ervoor kiezen van elkaar afhankelijk te zijn.
Met het bovenstaande inzicht weet je wat het betekent voor ieder individu om lid te zijn van een team en welke groei je wellicht zelf en met elkaar nog moet doorlopen. Dan kun je starten met stap 2, namelijk bewustwording. En deze stap behandel ik in de volgende blog.