Succesvol verbeteren, wat zegt de wetenschap daarover?
Zucht jouw leidinggevende ook vaak: "we moeten efficiënter werken. Onze processen kunnen toch vee...
Participatie is een belangrijk speerpunt van de nieuwe Omgevingswet. Overheden moeten beter met elkaar gaan samenwerken en met alle belanghebbenden de fysieke leefomgeving beheren, inrichten én een toekomstbestendig beleid opstellen. De Omgevingswet is dus niet zomaar een bundeling van een (groot) aantal wetten, ministeriële regelingen en AMvB's, de Omgevingswet neemt het hele stelsel op de schop.
In deze blog geef ik een aantal tips hoe je participatie optimaal inzet bij planvorming.
“Met heldere uitgangspunten en een minimale basis aan regels, wordt flexibel ingespeeld op kenmerken van een gebied en de mogelijkheden die de Omgevingswet gaat bieden.”
Robrecht van Eldik
Beantwoord eerst 4 vragen
De regering en fractieleden geven aan dat “een goed participatieproces is gebaat bij maatwerk en niet bij het afvinken van een lijstje met voorgeschreven stappen”. Voor overheden is het dus van groot belang een aantal vragen vooraf te beantwoorden en de uitgangspunten te definiëren.
1. Wat wil je bereiken met participatie?
- Het ophalen van verfrissende en/of innovatieve ideeën.
- Het verkrijgen van feedback op voorliggend beleid.
- Het kunnen afvinken van een wettelijke verplichting.
Welke ruimte is er voor initiatieven en hoe flexibel wil je zijn binnen de vastgestelde kaders? Als je ondernemers en burgers mee laat praten, moeten er ook ruimte zijn voor hun ideeën. Stel daarom duidelijk vast wat je van hen wilt weten en communiceer waarover ze kunnen meepraten.
2. Sluit je aan op de gebiedskenmerken?
Ik ben ervan overtuigd dat elk gebied een specifieke benadering nodig heeft. Planologisch gezien zijn er grote verschillen tussen stedelijk en agrarisch gebied, bedrijventerreinen en natuurgebieden, et cetera. Per gebied zitten soms ook grote verschillen in de samenstelling van opleidingsniveau, inkomen, achtergrond, leeftijd en taal. Zo vraagt de wijk Benoordenhout of het Statenkwartier in Den Haag een andere aanpak dan de Schilderswijk of Laak.
Bepaal dus vooraf:
- via welke kanalen je succesvol communiceert (gebruik je bijvoorbeeld ook sociale media?);
- welke vorm van participatie je kiest (zoals inloopbijeenkomsten, ontwerpateliers, panels, enquêtes);
- hoe je inhoudelijk contact zoekt (taalgebruik, toonzetting en het ontsluiten van informatie).
3. Hoe houd je alle belanghebbenden betrokken?
Koppel regelmatig de voortgang en afspraken terug, bij voorkeur persoonlijk en in begrijpelijk taalgebruik. Informeer de betrokkenen:
- over de uitgangspunten en doelstellingen van de regels;
- over de afwegingen en keuzes die worden gemaakt;
- over het vervolg van de procedure.
Zo voorkom je herhaling van zetten en is het voor iedereen duidelijk waar men op dat moment staat. Wees daarbij wel voorzichtig met belangenbehartigers. Weet vooraf wat hun draagvlak en belang is.
4. Zijn de juiste personen betrokken bij het proces?
Tot slot is de vraag: betrek je mensen op basis van beschikbaarheid of zet je de best passende medewerkers in? Benut je de kwaliteiten van je medewerkers optimaal? Elk gebied vraagt om een specifieke benadering en dus ook om specifieke kwaliteiten van medewerkers. Zoek de personen die het beste passen bij de gekozen participatievorm, van binnen of buiten je organisatie. Mensen met (de juiste) kennis van zaken én affiniteit met de omgeving en haar bewoners en ondernemers. Zet in op omgevingsmanagement om de wensen en doelstellingen vanuit (lokale) economie, leefbaarheid en stedenbouw bij elkaar te brengen.
Ik ben benieuwd hoe overheden de kansen oppakken die de regels uit de Omgevingswet bieden voor het participatieproces. Ik kan niet wachten om ermee aan de slag te gaan!